Tüp bebek, doğal yollardan çocuk sahibi olamayan çiftlerin baş vurduğu etkili bir tedavi yöntemidir. Tüp bebek tedavisinde son yıllarda giderek artış gösteren başarı oranları, tüp bebek tedavisini her geçen gün daha göz önünde ve tercih edilir bir işlem haline getirmektedir.

Tüp bebek tedavisine karar verildikten sonra tedavinin başarı oranını arttırmak için dikkat edilmesi gereken bazı faktörler göz önünde bulundurulmalı ve anne/baba adayları mümkün olduğunca bu şartları sağlamak için hazırlıklara başlamalıdırlar.

[quick-content]

Tüp Bebek Tedavisinde Ön Görüşme

Tüp bebek tedavisi öncesinde doktor, hem anne hem de baba adayı ile özel görüşmeler gerçekleştirir. Bu görüşmeler ile ikisinin de gebelik için olumlu ve olumsuz örnek oluşturabilecek öyküleri alınır, muayene ve birtakım testler gerçekleştirilir. 

Ön görüşmeler detaylı bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Böylece, gebeliğin önünde engel olan bir faktörün tespit edilmesi durumunda özellikle anne adayına tedaviye başlamadan önce müdahale edilerek ek bir tedavi daha uygulanabilmektedir.

Tüp bebek yöntemi, doğal yollarla hamile kalamayan kadınların gebe kalabilmesi için uygulanan bir tedavi şeklidir. İlk olarak 1978 yılında İngiltere’de uygulanmaya başlanmıştır. Tüp bebek yönteminde erkeğin sperm hücresi ile kadının yumurta hücresinin alınarak laboratuvar ortamında birleştirilmesi ve belirli sıcaklıkta döllendirilmesi disiplinine dayanmaktadır. Birleşme sonucu oluşan embriyo ince bir katater yardımıyla rahim içine yerleştirilmektedir.

Tedavinin başarılı olabilmesi için, tüp bebek tedavisine hazırlık sürecinde çiftlerin özen göstermesi gereken birtakım noktalar bulunmaktadır. Tüp bebek tedavisi öncesinde yaşam tarzına dikkat edilmesi tedavinin başarı oranını önemli derecede arttırmaktadır.

Tüp bebek tedavisinin başarısını etkileyecek faktörler aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir;

Sigara ve Alkol : Tüp bebek tedavisine karar veren anne ve baba adayları sigara ve alkolden kesin olarak uzak durmalıdır. Sigara, kadınlarda yumurta kalitesini ve rahim duvarının sağlığını etkilemektedir. Erkeklerde ise sperm kalitesini bozmaktadır. Araştırmalara göre sigara içen bireylerde tüp bebek tedavisi başarı oranı önemli derecede düşük olmaktadır. Pasif içicilik durumunda da aynı olumsuzluklar söz konusudur. Tüp bebek tedavisine hazırlık sürecinde tedaviye başlamadan 3 ay önce sigara ve alkol bırakılmış olmalıdır.

Sıcak Ortamlarda Bulunmamak: Hamam, kaplıca ve sauna gibi sıcak ortamlar erkeklerde sperm kalitesini kadınlarda da yumurta kalitesini düşürür. Tüp bebek tedavisinden en az 3 ay önce böyle ortamlarda bulunulmaması önerilmektedir.

Kilo Kontrolü - Obezite : Tedavi gerektiren aşırı şişmanlık yani obezite tüm vücut fonksiyonlarını olumsuz etkilediği gibi kadınlarda, yumurtlama düzeni de, obeziteden olumsuz yönde etkilenmektedir. Aşırı şişman kadınlarda adet dönemleri düzensiz, yumurta sayısı ve kalitesi de düşüktür. Obezite kadının vücudundaki testosteron hormon seviyesinde artışa neden olarak kadınlık fonksiyonlarında gerilemeye neden olur.

Anne adayları tüp bebek tedavisine başlamadan önce ideal kilolarında olmalılar. Araştırmalara göre obez bireylerde tüp bebek tedavisinin başarı oranı anlamlı derecede düşüktür. Gebelik elde edilse bile düşük riski yüksektir. Obez bayanların tüp bebek tedavisine başlamaları, yumurta sayısının ve kalitesinin arttırılması için ilaç yüklemesi yapılmasına neden olacaktır. Tüm bunlara rağmen obez kadınlarda tüp bebek tedavisine başlanmışsa foliküller yetersiz, yumurta gelişimi de zayıftır. Anne adayları tüp bebek tedavisi hazırlık sürecinde diyetisyen kontrolünde kilo vermelidir.

Obezite erkekler için de tüp bebek tedavisinin başarısını etkileyen önemli bir etmendir. Bu problem; erkeklerde kısırlık ve düşük sperm kalitesine neden olmaktadır. Obez erkeklerdeki sperm sayısı ideal kilodaki erkeklere göre %20 daha az olduğu gözlemlenmektedir.

Tüp Bebek Tedavisinde Tüplerin Durumunun Değerlendirilmesi

Tüp bebek tedavisi öncesinde hastadan tüplerin durumunu incelemek için rahim filmi istenmektedir.

Tüpler tıkalıysa, tedaviye başlamadan önce tespit edilip ona göre müdahalede bulunulması gerekmektedir. Aksi takdirde boşuna bir tedavi sürecine girilmiş olunur ve çiftler hem maddi hem manevi zarara uğrarlar. 

Rahim filmi esnasında ilaç verilirken uygulanan basıncın etkisiyle tıkalı olan tüpler açılabilmekte ve tedaviye gerek kalmadan gebelik bazen kendiliğinden gerçekleşebilmektedir. 

Tüp Bebek Tedavisine Hazırlık İçin Gerekenler

• Sigara ve alkol gibi zararlı maddeler sperm ve yumurta sayısını ve kalitesini düşürmektedir. Bu nedenle tedaviye karar verdikleri andan itibaren hastalar alkol ve sigarayı bırakmalıdırlar. İdeal zaman tedaviye başlamadan en az 3 ay önce bırakmaktadır. 
• Folik asit içeren multivitamin kullanılmaya başlanmalıdır.
• Stresten uzak durulmalıdır.
• Sağlıklı ve dengeli beslenilmelidir. Protein ağırlıklı besinler tercih edilmelidir. 
• Düzenli bir hayat sürülmeli ve kişi uykusunu iyi bir şekilde almalıdır.
• Kilo doğurganlığı olumsuz yönde etkilemektedir. Tedaviye başlamadan önce anne/baba adaylarının ideal kilolarına inmeleri tavsiye edilmektedir.
• Tedaviye başlanmadan önce çiftler kendilerini tedavi sürecine psikolojik olarak hazır hissetmelidirler.
• Tedavi için yapılması gereken ön görüşmeler ve testler tamamlanmalıdır.

Tüp bebek yöntemi, doğal yollarla hamile kalamayan kadınların gebe kalabilmesi için uygulanan bir tedavi şeklidir. İlk olarak 1978 yılında İngiltere’de uygulanmaya başlanmıştır. Tüp bebek yönteminde erkeğin sperm hücresi ile kadının yumurta hücresinin alınarak laboratuvar ortamında birleştirilmesi ve belirli sıcaklıkta döllendirilmesi disiplinine dayanmaktadır. Birleşme sonucu oluşan embriyo ince bir katater yardımıyla rahim içine yerleştirilmektedir.

Tedavinin başarılı olabilmesi için, tüp bebek tedavisine hazırlık sürecinde çiftlerin özen göstermesi gereken birtakım noktalar bulunmaktadır. Tüp bebek tedavisi öncesinde yaşam tarzına dikkat edilmesi tedavinin başarı oranını önemli derecede arttırmaktadır.

Tüp Bebek Tedavisinde Beslenmenin Önemi

Tüp bebek tedavisine karar veren çiftlerin bilinçli ve disiplinli olarak beslenmelerini de düzenlemeleri gerekmektedir.

• E vitamini içeren; buğdaygiller, soya ürünleri, baklagiller, brokoli gibi yiyecekler tüketilmelidir.

• A vitamini içeren; kara lahana, karnabahar gibi sebzeler tüketilmelidir.

• C ve D vitamin içeriğine sahip olan süt ve süt ürünlerine, portakal suyu gibi besinler tüketilmelidir.

• Kalsiyum, demir ve çinko içerikli yiyecekler tüketilmelidir.

• Yiyeceklerden Omega 3 ve Omega 6 almaya özen gösterilmelidir.

• Her gebe kadın için geçerli olan folik asit vitaminin gebelikten önce alınmaya başlanması çok önemlidir. Bu vitamin yeşil yapraklı sebzelerden, öğütülmeyen tahıllardan, soya gibi besinlerden alınabileceği gibi gerektiğinde hap şeklinde de alınabilmektedir.

Baba Adayının Uyması Gereken Davranışlar

Tüp bebek tedavisi öncesi erkeğin sperm kalitesi için bazı konulara dikkat etmesi gerekmektedir;

• Başka bir rahatsızlıktan dolayı tedavi görülüyor ve ilaç kullanılıyorsa mutlaka doktora bilgi verilmelidir.

• Uygulamadan önceki son 3 ay içinde sigara ve alkol kesinlikle kullanılmamalıdır.

• Ağır spor yapılıyorsa tüp bebek tedavisi öncesi hazırlık döneminde (son 3 ay) bırakılmalıdır.

• Hamam, kaplıca gibi sıcak ortamlardan kaçınmalıdır. Sıcak, sperm kalitesini etkilemektedir.

• Ateşli hastalıklar sperm kalitesini düşürerek tedavi başarısını etkiler. Tedaviye başlamadan önceki 2 ay içinde ateşli hastalık geçirildiyse doktorun bilgilendirilmesi gerekmektedir.

• Bol ve rahat iç çamaşırları tercih edilmelidir. Sıkı çamaşırlar giyilmemelidir.

• Genital bölgede herhangi bir hastalık söz konusu ise doktor mutlaka bilgilendirilmelidir.

• Tedavi öncesinde son üç gün, uygulaman sonra da en az 10 gün kesinlikle cinsel ilişkiye girilmemelidir.

Anne Adaylarının Uyması Gereken Davranışlar

• Başka bir rahatsızlıktan dolayı tedavi görülüyor ve ilaç kullanılıyorsa doktor mutlaka bilgilendirilmelidir.

• Geçirilmiş ya da hala devam eden genital rahatsızlıklar hakkında doktor bilgilendirilmelidir. Bu tüp bebek tedavisine hazırlık sürecinde önemli bir konudur.

• Özellikle karın bölgesi ile ilgili düzenli egzersiz yapılıyorsa tüp bebek tedavisine başlamadan 3 ay önce bırakılmalıdır.

• Tüp bebek tedavisine başlamadan önce son üç ay önce sigara ve alkol kullanılmamalıdır.

• Tedaviden önceki üç ay içerisinde hamam, sauna, kaplıca gibi sıcak ortamlarda bulunulmamalıdır.

• Asitli içecekler içilmemelidir.

• Tedavi boyunca doktor gerek görmediği sürece hiçbir ilaç alınmamalıdır.

• Tedaviden önce kilo vermek için diyet yapılıyorsa tedavi sürecinde bırakılmalıdır.

• Anne adayları tedavi öncesinde beslenmelerine özen göstermeliler. Bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir. Kavrulmamış ceviz, badem, fındık gibi besinler sık olarak tüketilmelidir.

Hazırlık aşamasında fiziksel sağlık kadar psikolojik destek de önemlidir ve göz ardı edilmemelidir. Aynı zamanda tüp bebek tedavisi sürecini yürütecek olan doktorun uzmanlık alanı ve tecrübesi de mutlaka sorgulanmalıdır.